بررسی پیشرفت زمانی بلایت فوزاریومی سنبله گندم در گلخانه با استفاده از مدل های اپیدمیولوژیکی

مطالعه روند توسعه بیماری بلایت فوزاریومی سنبله (fusarium head blight: fhb) در ارقام گندم فلات، تجن، زاگرس، میلان، فرونتانا، سومای تری و لاین مقاوم sha3// seri// nanjing 833// lira با استفاده از مدل های اپیدمیولوژیکی تک مولکولی، لوجستیک، گومپرتز، لوگ- لوجستیک و ویبول در شرایط گلخانه مورد ارزیابی قرار گرفت. در رقم فلات بین ضرایب تبیین (r2) مدل های مختلف تفاوت قابل ملاحظه ای دیده نشد و تمامی مدل های مورد استفاده کارآیی بالایی (r2>0.95) را در پیش بینی روند توسعه بیماری داشتند. در رقم تجن نیز میزان r2 مدل های مختلف به هم نزدیک بود و با آزمون t تفاوت معنی داری بین آن ها وجود نداشت، لذا تمامی این مدل ها کارآیی مشابهی را در توصیف روند پیشرفت بیماری در این رقم نشان دادند. در رقم زاگرس مدل تک مولکولی با داشتن بالاترین r2 و کمترین (r2=0.9834, mse = 0.00011) mse بیشترین کارآیی را در توصیف بیماری داشت. در رقم میلان مدل تک مولکولی (r2 = 0.9741, mse = 0.00035) ویبول (r2 = 0.9744, mse = 0.00045) (c = 2) بر سایرین برتری داشتند. در رقم فرونتانا مدل ویبول (c = 2) با داشتن r2 بالاتر و mse کمتر، از سایرین برتر بود (r2 = 0.9918, mse = 0.000076). در لاین مقاوم نیز مدل ویبول(r2 =0.9901, mse =0.000089) (c = 2) نکویی برازش بیشتری نسبت به بقیه مدل ها داشت. در رقم سومای تری علیرغم فراهم بودن مایه اولیه و شرایط محیطی مساعد، پیشرفت بیماری ملاحظه نشد و علائم بیماری تنها به لکه های آبسوخته اولیه محدود گردید؛ لذا نمی توان هیچ یک از مدل های مذکور را برای پیش بینی روند توسعه بیماری در این رقم به کار برد. در این تحقیق علاوه بر تعیین روند توسعه بیماری در طی زمان، تک چرخه ای و یا چند چرخه ای بودن بیماری نیز در رقم حساس فلات بررسی شد. نتایج آزمایش ها نشان داد که اسپورهای تولید شده بر روی سنبله های آلوده قادر به آلوده سازی مجدد سنبله های سالم در همان گروه نیستند.